Amerikan İngilizcesi ile İngiliz İngilizcesi arasındaki belli başlı farklar telaffuz, gramer, sözcük, imla, noktalama, deyimler ve tarihlerin ve numaraların şekillerini içermektedir.
Amerikan İngilizcesi ile İngiliz İngilizcesinin Tarihleri
Amerikalıların İngilizce ile tanışmaları, İngiliz kolonizasyonu aracılığıyla 17. yüzyılın başlarında olmuş ve İngilizlerin gücü nedeniyle de dünyanın pek çok kısmına yayılmasına neden olmuştur. Yıllar içerisinde Amerika Birleşik Devletleri’nde ve İngiltere’de konuşulan İngilizce çeşitli yönleriyle birbirinden ayrılmaya ve farklılıklar olmaya başlamıştır. Bu sebeple, Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesi olarak iki lehçenin oluşmasına neden olmuştur.
Amerikan ve İngiliz Aksanları
Amerika’nın 1776 yılında İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından önce Amerikan ve İngiliz aksanları birbirine çok benzerdi. Her ikisi de ‘r’ sesinin sertçe söylendiği aksana sahiptir. 1776’dan sonra aksanlar ayrışmaya başladı ancak Amerika’daki İngiliz aksanı, İngiltere’deki İngiliz aksanına göre daha yumuşak bir şekilde hal aldı.
Günümüzde zamanla Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesi birkaç tip aksana dönüşmüş ve gerçek Amerikan veya İngiliz aksanı diye bir şey kalmamıştır.
Zaman Kullanımlarındaki Farklılıklar
İngilizcedeki yakın geçmiş zaman (present perfect) adından da anlaşılacağı üzere şu ana etkisi olan ve yakın geçmişte gerçekleşen bir eylemi anlatmak için kullanılan zamandır. Amerikan İngilizcesinde ise geçmiş zaman içinde kullanılabilir.
İngiltere İngilizcesindeki yakın geçmiş zaman ile Amerikan İngilizcesi arasında geçmiş zamanın kullanımındaki diğer bir fark da already, just ve yet sözcüklerinin kullanımlarıdır.
Aralarındaki Sözcük Farklılıkları
Birkaç sözcük İngiltere İngilizcesinde bir anlama gelirken, aynı sözcük Amerikan İngilizcesinde çok başka bir anlama gelebilir ve bu durum tam tersi için de olabilir. Mesela İngiltere İngilizcesinde ‘atlet’ sadece atletizm müsabakalarına katılan insanlara denilirken, Amerikan İngilizcesinde ‘atlet’ genel anlamda herhangi bir spor dalında spor yapan insanlara denilmektedir.
Aralarında Yazımdaki Farklılıklar
Her iki İngilizcede de farklı yazılmış pek çok kelime vardır. Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesi arasındaki yazım farklılıklarının büyük bir çoğunluğu şu kategorilerde incelenir;
Latinceden türeyen kelimeler
- -our (İngiliz) ve -or (Amerikan). Örneğin; colour- color
- -re (İngiliz) ve -er (Amerikan). Örneğin; centre- center
- -ce (İngiliz) ve -se (Amerikan). Örneğin; defence- defense
Yunancadan türeyen kelimeler
- -ise (İngiliz) ve -ize (Amerikan). Örneğin; centralise- centralize
- -yse (İngiliz) ve -yze (Amerikan). Örneğin; analyse- analyze
- -ogue (İngiliz) ve -og (Amerikan). Örneğin; dialogue- dialog
Amerikan İngilizcesinde ‘ae’ ve ‘oe’ şeklinde sadeleştirilir. Örneğin; gynaecology – gynecology
Edat kullanımındaki başlıca farklılıklar
İngiltere ve Amerikan İngilizcesi arasında edat kullanımı yönünden de bazı farklılıklar vardır. Örneğin: İngiliz İngilizcesinde ‘play in a team’ derken, Amerikan İngilizcesinde ‘play on a team’ demektedir.
Fiil kullanımındaki başlıca farklılıklar
Amerikan ingilizcesi ve İngiliz İngilizcesinde bazı fiiller daha farklı şekillerde kullanılır. Örneğin: ‘to dream’ fiili için Amerikalılar geçmiş zaman olarak ‘dreamed’ söylenirken, İngilizler geçmiş zaman için ‘dreamt’ söylemektedir. Aynı şey ‘learned’ ile ‘learnt’ için de geçerli olmaktadır.